Medicijnen

In het kort
Medicijnen vormen een van de drie onderdelen van de behandeling van osteoporose. Medicijnen werken vooral ondersteunend en helpen om het risico op een volgende botbreuk sterk te verlagen. Maar de onderdelen goed bewegen en passende voeding zijn zeker zo belangrijk.
Er zijn verschillende groepen medicijnen beschikbaar. Je behandelend arts zal afhankelijk van je persoonlijke omstandigheden een voorstel doen voor een bepaald medicijn. In de meeste gevallen zal hij/zij starten met bisfosfonaten.
Medicijnen worden hier omschreven op basis van hun werkzame stof en niet op de merknaam van de leveranciers.
We bespreken hier twee soorten osteoporosemedicijnen: medicatie die de afbraak van de botten remt (groep 1) en medicatie die de aanmaak van nieuw bot stimuleert (groep 2).
Groep 1
Bisfosfonaten
Met medicijnen uit de groep van de bisfosfonaten is de meeste ervaring opgedaan. Ze helpen om de botsterkte te stabiliseren en de meeste mensen verdragen deze medicatie goed. Het is bewezen dat bisfosfonaten helpen om het fractuurrisico (een volgende botbreuk) sterk te verlagen.
De bisfosfonaten, alendroninezuur en risedroninezuur, worden veel toegepast. Hiervan is bewezen dat ze bijdragen aan het voorkomen van botbreuken. De kans op een wervelbreuk, een gebroken heup en andere botbreuken verminderen sterk. Deze medicatie is er als tablet of een drankje (beide 1x per week).
De behandelperiode is in eerste instantie 5 jaar. Je arts zal je hierover een heldere uitleg geven. Als dat niet gebeurt, vraag dan zelf om uitleg. Na die 5 jaar is een goede controle van de behaalde resultaten belangrijk. De controle gebeurt via een DEXA-scan en een risico-evaluatie. Afhankelijk van de uitkomsten, adviseert je arts je om nog even door te gaan met de medicatie, of om (tijdelijk) te stoppen. In die gevallen is na 2 à 3 jaar weer een nieuwe controle nodig.
Bisfosfonaten, infuus
Er zijn ook andere vormen uit de groep bisfosfonaten (bijvoorbeeld zolendroninezuur). Deze middelen worden via een infuus toegediend. Dat gebeurt in het ziekenhuis of via een verpleegkundige die bij je thuis komt. De werkingsduur van een infuus is 1 jaar.
Behandeltijd belangrijk
Het wordt afgeraden om veel langer dan 8-10 jaar aaneengesloten een bisfosfonaat te gebruiken. De kans op bijwerkingen neemt dan namelijk toe. Zorg na 5 jaar eventueel zelf voor een controleafspraak. In sommige gevallen kan je arts afwijken van dit algemene advies. Overleg met je arts is altijd nodig: of je nu na 5 jaar doorgaat of stopt met de medicatie.
Overige medicijnen in groep 1
- Denosumab (2 x per jaar, onderhuidse injectie). Behandelperiode 3, 5 of 10 jaar, met tussentijdse controles door middel van een DEXA-scan en VFA .Let op: Als je zelfstandig stopt met denosumab, kan dat negatieve gevolgen hebben voor je botten! Een behandeling met denosumab moet altijd worden opgevolgd met een ander middel tegen osteoporose. Het is dus echt belangrijk dat je met je arts overlegt over controles en opvolging.
- Raloxifene (hormonaal middel alleen voor vrouwen).
Groep 2
Deze middelen worden vooral ingezet bij ernstige vormen van osteoporose. Ze hebben een sterk stimulerend effect op de botaanmaak. Ze worden kort ingezet (1 of 2 jaar) en worden daarna altijd opgevolgd door een medicijn uit Groep 1 om de gewonnen botmassa ook vast te houden.
Toediening gebeurt meestal via injecties:
- teriparatide (dagelijkse onderhuidse injecties, 2 jaar). Niet zomaar stoppen. Altijd onmiddellijk opvolgen met een ander medicijn
- romosozumab (maandelijkse injectie, 1 jaar). Niet zomaar stoppen. Altijd onmiddellijk opvolgen met een ander medicijn.
Behandeling en Medicatie bij Osteoporose
Wil je meer weten? Hier vind je uitgebreide informatie over osteoporosemedicatie zoals die in de behandelrichtlijn wordt geadviseerd.
Bijwerkingen komen weinig voor
Veel mensen zijn bezorgd over mogelijke bijwerkingen van de osteoporosemedicatie. Maar ernstige bijwerkingen zijn echt uitzonderingen. De meeste mensen hebben geen problemen. Bijwerkingen zijn ook onvoorspelbaar, je komt er alleen achter door het medicijn te proberen. Sommige bijwerkingen gaan snel over nadat je de medicatie een tijdje hebt gebruikt. En als je echt last van vervelende bijwerkingen hebt, kun je in overleg met je arts overstappen op een ander soort medicijnen.
Ervaar je toch bijwerkingen?
Stop niet zomaar! Overleg eerst met je behandelend arts. Hij/zij kan een ander middel voorschrijven of je doorverwijzen naar een specialist in het ziekenhuis. Er zijn veel verschillende osteoporosemedicijnen beschikbaar. Probeer dus gewoon iets anders. De medicatie heeft een belangrijke rol in het voorkomen van een volgende botbreuk. En een nieuwe botbreuk is vervelend en pijnlijk, maar kan bovendien ook veel ernstiger zijn dan je vorige breuk.
Bijwerkingen waar we vaak vragen over krijgen:
Irritatie van de slokdarm
Alendroninezuur en risedroninezuur zijn de meest gebruikte bisfosfonaten. Soms geven deze tabletten problemen in de slokdarm. De oorzaak is dan vaak dat je het middel niet op de juiste manier inneemt.
De tabletten moeten op je nuchtere maag, met een flink glas water worden ingenomen. Dan komen ze vrijwel direct in je maag terecht. Je ontbijt vervolgens pas 30 minuten later, zodat de medicatie goed kan worden opgenomen door je lichaam.
Heb je toch problemen met je slokdarm? Overleg dan met je arts of apotheker of je kunt overstappen op alendroninezuur in drankvorm. Daarmee worden dit soort bijwerkingen dikwijls voorkomen. Helpt de alendroninezuur in drankvorm niet, dan kun je misschien overstappen op een ander medicijn. Het gaat dan om medicijnen die via een injectie (denosumab) of een infuus (zolendroninezuur) worden toegediend.
Problemen met kaakbot (kaaknecrose)
Een uiterst zeldzame bijwerking van zowel bisfosfonaat als denosumab is een hinderlijke en pijnlijke ontsteking van het kaakbot. De oorzaak is meestal een slechte conditie van het gebit voordat je start met de medicatie. Daarom is het belangrijk om voordat je met de medicijnen begint, je gebit te laten controleren bij de tandarts.
Volhouden
Het is belangrijk dat je alle drie de onderdelen van de osteoporosebehandeling volhoudt: goed bewegen, goede voeding en medicijnen. Dat is voor veel mensen lastig. Zeker als er geen directe klachten zijn. Maar je doet dit allemaal om die volgende breuk te voorkomen! Dan gaat niet om een eenvoudige breuk in je arm of been, maar vooral om het voorkomen van ernstige breuken. Bijvoorbeeld een heupbreuk of (meerdere) wervelbreuken. Deze kunnen ertoe leiden dat je erg beperkt wordt in je activiteiten en dat je je zelfstandigheid verliest.